دانستنیهای سفر

تا به حال به جنگل‌نوردی رفته‌اید؟ اگر نرفته‌اید خیلی از لذت‌های زندگی را از دست داده‌اید؛ لذت‌هایی مثل گوش کردن به آواز پرندگانی که نمی‌شناسید یا زمزمه مبهم جریان آب رودخانه یا خش خش برگ‌هایی که روی آنها پا می‌گذارید، تماشای مه رقیق صبحگاه که روی سر درختان سبز و بلند دست نوازش می‌کشد، دست کشیدن روی پوست مرطوب درختان، استشمام بوی برگ‌های سبز و نشستن روی کنده یک درخت و نوشیدن چای خوش‌عطر و داغ، رها شدن از همه فکرهایی که دلواپس یا بی‌حوصله‌تان کرده‌اند و سرانجام یکی شدن با زیبایی محض طبیعت.

چرا شما و خانواده‌تان باید از این لذت‌ها بی‌بهره بمانید؟ 9 درصد از مساحت ایران جنگل است و گردش در آن را تجربه کنید؛ اما قبل از آن که راه بیفتید، توصیه‌های ما را درباره جنگل‌نوردی بخوانید. این که جنگل‌نوردی، هم نوعی ورزش و فعالیت فیزیکی به حساب می‌آید و هم آرامش روحی به شما می‌بخشد، واضح است و به همین دلیل ما از ارائه پژوهش‌های صورت گرفته در این زمینه که به بررسی تاثیر شگفت‌انگیز گردش در طبیعت و بخصوص جنگل بر روحیه، قدرت تفکر، هوش و خلاقیت انسان‌ها می‌پردازند، صرف‌نظر می‌کنیم و بلافاصله سراغ نکات کلیدی می‌رویم که برای جنگل‌نوردی باید آنها را در نظر داشته باشید.

مقالات مربوط به اصول گردش در جنگل بسیار محدودند. ما برای نوشتن این مقاله از انجمن گردشگران ایران و فدراسیون کوهنوردی و صعودهای ورزشی کمک گرفته‌ایم و این اصول، حاصل تجربه جنگل‌نوردهای حرفه‌ای هستند.

پیش از آن که سفر را آغاز کنید از راهنمای ترجیحا محلی و قابل اعتمادی بخواهید با شما در طول سفر همراه شود. اگر در محل‌های پر رفت و آمد حاشیه‌ای جنگل حرکت می‌کنید، مسیرهایی را که پیشتر مورد استفاده قرار گرفته‌اند و پاکوب دارند برای پیاده‌روی انتخاب کنید.

لوازم حیاتی جنگل‌نوردی برای گردش در جنگل به لوازمی نیاز دارید که همراه نبردن هر یک از آنها، جنگل‌نوردی را برایتان دشوار می‌کند. این وسایل عبارتند از کفش‌های ساق‌دار کوهنوردی، جوراب‌های ضخیم غیرنایلونی، چراغ قوه، طناب، بطری‌های آب، جعبه کمک‌های اولیه کامل، قطب‌نما، نقشه، چادر برای اقامتی چندروزه، وسایل پخت غذا، چاقو و زیرانداز.

پیش از جنگل‌نوردی به هر یک از اعضای خانواده یک سوت بدهید. از همان سوت‌ها که داور‌ها به گردنشان می‌اندازند. به آنها هشدار بدهید که فقط در مواقع خطر از آن استفاده کنند. می‌گویید سوت لزومی ندارد، چون این روزها تلفن همراه داریم. نه، اشتباه می‌کنید. به آنتن‌دهی تلفنتان فکر کرده‌اید یا به زمانی که باید صرف گرفتن شماره تلفن شود؟

اگر به محلی می‌روید که از امنیتش مطمئن نیستید یا احتمال می‌دهید در آن حیوانات وحشی وجود داشته باشند، وسایلی برای دفاع از خود همراه داشته باشید.

به هیچ وجه کفش‌های کتانی کهنه را برای جنگل‌نوردی انتخاب نکنید، احتمال پیچ خوردن مچ پای شما در این کفش‌ها بیشتر است.

وقتی باران می‌بارد

اگر قرار است یکی از روزهای تعطیل را به جنگل‌نوردی اختصاص دهید، پیش از آن‌که راه بیفتید از وضعیت هوا در آن روز مطلع شوید و اگر یک جنگل‌نورد حرفه‌ای نیستید، در صورت بارانی بودن هوا، برنامه آن روز را لغو کنید.

شاید فکر کنید باران در جنگل نباید چندان خطرناک باشد، اما اشتباه می‌کنید؛ نخستین خطری که در بارندگی تهدیدتان خواهد کرد، صاعقه است به یاد داشته باشید که پنهان شدن زیر درخت هنگام صاعقه، یعنی قایم شدن در پمپ بنزین هنگام آتش‌سوزی. درختان هادی جریان برق هستند و پناه گرفتن زیر آنها هم احتمال صاعقه زندگی را بیشتر می‌کند و هم ممکن است درختان پوسیده یا پوک روی شما سقوط کنند.

خطر دوم احتمال طغیان رودخانه در جنگل یا وقوع سیل در آن است، بویژه جنگل‌هایی که روی شیب قرار دارند. در این شرایط با آغاز بارندگی مسیر حرکت خود را از دره یا مسیر رودخانه به سمت بالای شیب تغییر دهید.

در جنگل چه بخوریم، چه نخوریم؟

میوه‌ها و گیاهانی را که نمی‌شناسید نخورید، بخصوص روی گزینه خوردن قارچ‌های جنگلی خط قرمز بکشید.

در حفظ محیط زیست هم کوشا باشید.

آب در جنگل کمتر پیدا می‌شود و اگر هم پیدا شود، معمولا از نظر بهداشتی به هیچ وجه قابل اعتماد نیست، بنابراین پیش از آغاز جنگل‌نوردی چند بطری آب با خود بردارید.

اگر قرار است یکی از وعده‌های غذایی را در جنگل صرف کنید، حتما کاغذهای آلومینیومی همراه داشته باشید. شما می‌توانید با پیچیدن این کاغذها دور مواد غذایی و قرار دادن در آتش گرمشان کنید. بد نیست بدانید جنگل‌نورد‌های حرفه‌ای، تخم‌مرغ‌هایشان را با گل نمدار می‌پوشانند و روی آتش می‌پزند و به آرد، آب اضافه می‌کنند و آن را دور چوب می‌پیچند و روی آتش می‌گیرند تا نان دستپخت خودشان را بخورند.

چطور آتش برپا کنیم؟

شما برای غذا پختن به آتش نیاز دارید، اما خیلی از مردم هنوز

بر پا کردن آتش در جنگل را بدرستی یاد نگرفته‌اند. در خیلی از فیلم‌ها می‌بینید که کسی با روش اصطکاکی (قرار دادن یک شاخه میان دو دست و چرخاندن سریع آن برای داغ شدن) آتش بر پا می‌کند، اما تجربه به ما نشان داده که این روش معمولا کارآمد نیست!

برای درست کردن آتش، بهتر است محلی امن و دور از گیاهان و برگ‌های خشک را انتخاب کنید. می‌توانید با سنگ، پناهی برای محافظت از آتش در برابر باد بسازید یا در زمین گودالی بکنید و آتش را در آن روشن کنید.بعضی‌ها تصور می‌کنند هرچه هیزم بیشتری انباشته کنند، آتش بهتری بر پا خواهند کرد؛ در حالی که فراوانی چوب، آتش را خفه می‌کند. آتش را آرام آرام باد بزنید تا اکسیژن لازم به آن برسد.

اگر از حمله حیوانات وحشی نگران هستید و قصد دارید آتش را تا صبح روشن بگذارید، حتما به نوبت کنار آن نگهبانی دهید و صبح از خاموش کردنش کاملا مطمئن شوید.

تعدادی از جاذبه های گردشگری استان بوشهر

هوای معتدل پاییز و زمستان، چشمه های آب معدنی، سواحل دریای مشهور و زیبای خلیج فارس، جزیره های متعدد، تالاب های کم نظیر و ارزشمند، ویژگی های ژئومورفولوژی و زمین شناسی منحصر به فرد، پوشش گیاهی نواحی گرمسیری، جانوران خاص مناطق خشکی و دریایی همراه با جاذبه های تاریخی و اجتماعی در این منطقه؛ همگی دست به دست هم داده و یکی از پرجاذبه ترین نواحی طبیعی جمهوری اسلامی ایران را به وجود آورده است.

به گزارش ایستا؛ استان بوشهر همواره تعداد زیادی از دوست داران طبیعیت را به سوی خود جذب می کند و نقش ارزنده ای در صنعت گردشگری کشور ایفا می نماید.

رودخانه های متعددی در این استان جریان دارند که سواحل آن ها را می توان جزو جاذبه های طبیعی و مهم استان به شمار آورد. علاوه بر این موارد می توان از چشمه های آب گرم استان نیز به عنوان مکان های جالب توجه استان نام برد که در این میان چشمه آب گرم نیلو و چشمه آب گرم گنویه اهمیت بیش تری دارند.

جزیره خارک که در شهرستان گناوه واقع شده، از مهم ترین جاذبه های طبیعی منطقه و یکی از جزایر زیبای خلیج فارس به شمار می آید. این جزیره از مناطق بسیار قدیمی منطقه بوده و دارای آثار تاریخی متعددی است.

بناهای تاریخی و قدیمی زیادی که در سراسر استان وجود دارند، باعث رونق جهانگردی در این منطقه شده اند. این بناها شامل مساجد، کلیساها و عمارت‌های قدیمی هستند که بیش تر در مرکز شهرستان قرار گرفته اند.

استان بوشهر افزون بر جاذبه های طبیعی، به سبب دارا بودن پیشینه تاریخی و سابقه کهن فرهنگی دارای اماکن تاریخی، مذهبی و فرهنگی با ارزشی است که از قابلیت های تاریخی و معماری این منطقه حکایت دارند.

استان بوشهر از مهم ترین مناطق جنوبی ایران است که بیش تر شهرستان های آن از بناهای دیدنی و مکان‌های تاریخی برخوردارند.بناهای‌تاریخی‌و‌معماری استان بوشهر؛ شامل مسجدها و مراکز عبادی اسلامی، باغ‌ها و عمارت های دیدنی و برج ها و قلعه های قدیمی می شوند.

 آثار و بناهای تاریخی منطقه؛ ردپای تاریخی از دوره های باستانی ایران، دوره های اسلامی و معاصر در بردارند که هر یک به نوبه خود برای گردشگران جذاب و دیدنی است.

تپه های تاریخی زیادی از جمله تل خندق با معماری مربوط به دوره ساسانی و تل مرو واقع در نزدیکی کاخ هخامنشی در منطقه بوشهر وجود دارند که برای باستان شناسان و دانشجویان باستان شناسی قابل توجه است.

از میان بناهای قدیمی منطقه؛ کاخ کورش مربوط به دوره کورش (بنیان گذار سلسله هخامنشی) و کاخ سنگ سیاه که آن هم از بناهای دوره هخامنشی است از اهمیت بیش تری برخوردار هستند. گوردختر - که گفته می شود آرامگاه دختر یا خواهر کوروش است- نیز از آرامگاه های مهم منطقه است. 

کوشک اردشیر یکی دیگر از بناهای شهرستان دشتی است که بنای آن بسیار شبیه به کاخ اردشیر در فیروزآباد بوده و برج قلعه خورموج یکی از آثار شکوهمند تاریخی است که بقایای قلعه عظیم خورموج به شمار می آید. سبک معماری این بنا سلجوقی بوده و متاثر از سبک قلعه سازی دوره ساسانی بنا شده است.

گورستان باستانی خارک نیز در تنگستان قرار دارد و به زرتشتیان منسوب است. پل مشیر که بر روی رودخانه دالکی بنا شده مربوط به عهد قاجاریه است.

مسجد توحید (مسجد برازجانی ها)؛ از قدیمی ترین مساجد بوشهراست که بنای درخور توجهی دارد. امام زاده عبدالمهیمن نیز در شهر بوشهر واقع شده و گنبد آن از  گچ بری های زیبایی برخوردار است.

تزیینات درب و پنجره و شیشه های رنگی هشتی آن بر تلطیف نور و زیبایی بنا افزوده است. از میان اماکن متبرکه شهرستان دشتستان، بقعه شیخ منصور خزایی را که مربوط به دوره تیموریان است را می‌توان نام برد و بنای امام‌زاده میرارم از مهم‌ترین بناهای تاریخی شهرستان دشتی به شمار می آید.

مسجد بردستان که گمان می رود از بناهای قرون اولیه اسلامی باشد و امام زاده شاه محمد که در چند فرسخی شمال باختری دیر نزدیک محلی معروف به نام بردخون قرار گرفته؛ جزو بناهای مهم شهرستان دیر هستند.

کلیسای بوشهر هم از اماکن زیبای استان است که متعلق به ارامنه گریگوری است.

خانه ها و عمارت های قدیمی بسیاری در استان بوشهر وجود دارند که برخی از آن ها عبارتند از: عمارت ملک که به صورت یک مجموعه ساختمانی و متعلق به یک قرن پیش است. عمارت گلشن که قدمت آن 170 سال بوده و مجموعه حاج رییس که از پنج ساختمان تو در تو تشکیل شده و در اواسط دوره قاجاریه ساخته شده است.

ازمیان جاذبه های تاریخی تنگستان، خانه رییس علی دلواری در شهرستان تنگستان یادآور خاطرات فراموش نشدنی مبارزات آزادی خواهی هشتاد سال پیش است. قلعه نصوری را می توان مهم ترین جاذبه تاریخی شهرستان کنگان به حساب آورد. این بنا در بندر طاهری در کرانه خلیج فارس قرار داشته و متعلق به اوایل قاجاریه است.

جاذبه‌های اجتماعی استان بوشهر نیز بخش مهمی از دیگر دیدنی‌های این منطقه را تشکیل می دهند.

 ایلات و عشایر، جشن ها و آیین های محلی و انواع غذاهای سنتی بخشی از این جاذبه ها را تشکیل می دهند. گرچه استان بوشهر از عشایر بومی برخوردار نیست ولی در هفت ماه از سال برخی از عشایر قشقایی در این منطقه زندگی می کنند که دیدن شیوه زندگی اجتماعی و معیشت آن ها برای هر گردشگری جالب توجه است.

جشن ها و آیین های متعددی در استان بوشهر برگزار می شود که هر یک از آن ها دارای آداب خاص خود بوده و با موسیقی و اشعار خاصی اجرا می شوند که از پرجاذبه ترین عنصرهای گردشگری اجتماعی منطقه بوشهر به شمار می آیند.

 بنای گور دختر  تنگ ارم

گور دختر یعنی دختر گبر یا زرتشتی . بنای  گور دختر که بسیار شبیه به آرامگاه کوروش هخامنشی  در پاسارگاد ( مشهد مرغاب ) است در شرق جاده برازجان- کازرون در منطقه تنگ ارم  واقع شده است و قدمت آن به سده ششم قبل از میلاد برمی‌گردد.

سقف و بدنه سنگی این  آرامگاه  از24 قطعه سنگ تشکیل شده است. در سنگ سوراخ‌هایی تعبیه شده که با بست‌های آهنی به هم وصل می‌شوند. در گور دختر همچنین عناصر هنر اورارتویی مانند شیروانی دو شیبه و نیز عناصر معماری ایلامی بمانند معبد چغازنبیل را می‌توان دید این بنای ارزشمند در سال 1376 به شماره 1897 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و هر گونه دخل و تصرف در آن تا شعاع 100 متری جرم محسوب می‌شود.

 این بنا قدمت منطقه برازجان را تایید می کند بخصوص که کوشک اردشیر ساسانی هم در نزدیکی  این بنای باستانی واقع است .این احتمال وجود دارد که این بنا مربوط  به آرامگاه دختر یا خواهر کوروش هخامنشی باشد.

قلعه خورموج شامل چهار حصار،چهار قلعه،اندرونی،عمارت مرکزی و قراولخانه و اصطبل بوده است. قسمتی از ان به نام قلعه محمد خان دشتی و قسمت دیگر آن به نام قلعه جلال خان معروف بوده است. این قلعه در شهر خورموج واقع شده است. سبک معماری آن سلجوقی و متاثر از سبک قلعه سازی دوره ساسانی است که با استفاده از تاق نما ها و گچبری در آرایش دیوارها و درون اتاق ها بنا شده است.

قلعه خورموج

قلعه خورموج یکی از آثار شکوهمند تاریخی استان بوشهر است که طی زمان تغییر یافته و روی به ویرانی گذاشت است. قلعه ی محمد خان دشتی در سال 1379 در فهرست آثار ملی به شماره ی 3032 به ثبت رسید. این اثر که یکی از با شکوه ترین نمونه های معماری دوره قاجاریه و دارای تزئینات بدیع و منحصر به فردی است، بارها مورد تاخت و تاز قرار گرفته است. این اثر ملی که زمانی با برجهای متعدد و گوشواره های زیبا، هیبت و شکوه خود را به رخ هر رهگذری می کشید، امروز در میان انبوهی از ساختمانهای چند طبقه ی شهری محاصره شده است.

بندر سیراف

سیراف (سیراب) یکی از شهرهای قدیمی استان بوشهر ایران بوده است. بازمانده‌های آن در نزدیکی بندر طاهری فعلی دیده می‌شود.سیراف زمانی از بندرهای اصلی ایران و خاورمیانه و محل پهلوگیری کشتی‌های بزرگ بود. بازرگانان سیرافی به دوردست‌های آسیا و افریقا سفر دریایی می‌کردند.

ولی طی یک زلزله و سونامی حاصله از آن در بهار سال 398 ق  قسمت عمده این بندر  پر رونق به زیر آب رفته و فقط مسجد جامع سیراف و قلعه نصوری و گوردخمه و بازار از آن باقیمانده است.

قلعه نصوری

قلعه نصوری در بندر طاهری در کرانه خلیج فارس قرار دارد. این قلعه در خاور استان بوشهر و در 2500 کیلومتری آن قرار گرفته است. قلعه نصوری به «قلعه شیخ» مشهور بوده و متعلق به اوایل قاجاریه است. ساخت قلعه به امر شیخ جبار نصوری حدود 180 سال پیش انجام یافته و معمار آن علی اصغر شیرازی بوده است. مصالح به کاررفته، سنگ های بزرگ و ملاط آن گل و گچ  می باشد. ورودی قلعه از جنوب است که دارای در بزرگ چوبی با گل میخ و کنده کاری است. بعد از ورودی اصلی یک هشتی بزرگ وجود دارد که دارای هشت طاقچه ساده است. زمانی که انسان از هشتی وارد حیاط بیرونی می شود؛ در جبهه شمالی آن یک ردیف پلکان به طبقه دوم منتهی می شود و یک درب چوبی ساده، آن را به اندرونی وصل می کند. در جبهه باختری نیز یک پلکان به طبقه دوم می رود. در این طبقه یک ایوان با ستون های سنگی و گچ بری های جالب وجود دارد. این ایوان از طرف پنچ در چوبی به اتاقی راه می یابد که باختر آن قرار دارد. در این اتاق یک گچ بری با تزیینات گل و بوته وجود دارد که فاقد هرگونه تزیین است و در جبهه باختری از طریق پلکانی به طبقه دوم راه می یابد.

این بنا دارای بادگیری همانند بادگیرهای ساختمان های ساحلی خلیج فارس است. این بنا ویژگی معماری ساختمان های قاجاریه را دارد. قلعه دارای ایوان ستون داری در طبقه دوم می باشد. تزیینات گچ بری مربوط به این قسمت است. سبک کار و تراش آن ها شبیه ستون های وکیل شیراز است. گچ بری ها شامل شاخ و برگ گل و بوته، فرشتگان و پرندگان و تابلوهای مربوط به مجالس شاهنامه است. موضوعات تابلو شامل کیخسرو و کیکاووس، رستم و زال، بارگاه انوشیروان، سلطان محمود و درباریان، فردوسی و شاعران همزمانش می باشد.

عمارت ملک و پارک ساحلی آب شیرین کن ‌بوشهر

مجموعه ساختمان های عمارت ملک در حدود 100 سال قدمت دارد ودر نزدیکی میدان بهمنی شهرستان بوشهر قرارگرفته است. مساحت زیربنای آن 4000 متر مربع بوده و در دوره قاجاریه توسط معماران فرانسوی با مصالح محلی احداث شده و درب و پنجره آن زیر نظر مهندسین فرانسوی ساخته شده است.

عمارت متعلق به یکی از ثروتمندان بوشهر به نام محمد مهدی ملک التجاره بوده است این کاخ توسط متجاوزین انگلیس اشغال شده و به صورت مقر نظامی آن ها در آمد. آن ها بعد از سال ها استقرار در این کاخ با ورشکست شدن ملک التجار(صاحب اصلی کاخ) لوازم نفیس آن را با قیمت کم خریداری کرده و با خود بردند. در اواخرسلطنت رضا شاه این عمارت که خوابگاه نظامیان شده بوده و پس از چندین بار بازسازی رو به ویرانی نهاد و متاسفانه به خاطر وسعت زیاد هنوز مرمت نشده است.

نوع و سبک معماری از سبک ساختمان سازی دو قرن پیش سواحل خلیج فارس که به بنگله معروف است تاثیر گرفته است و دارای یک قسمت استحفاظی , بارو و شاهنشین و قسمتی به صورت چند ایوان و اتاق های مسکو نی است .

پارک ساحلی آب شیرین کن هم  در نزدیکی عمارت ملک و روبروی دانشگاه خلیج فارس قرار دارد که خیلی با صفا و زیباست . یک قسمت از این پارک جزء منطقه نظامی است ولی با این حال  بازدید امکان پذیر است . رستوران سنتی و کافی شاپ هم در پارک موجود است و از پیتزا سمبوسه های خوشمزه پارک آب شیرین کن هم  بی نصیب نمانید . پارک آب شیرین کن  در اوایل فصل بهار از همیشه سر سبزتر و زیباتر است .

دژ برازجان (سرای مُشیر)

در مقابل میدان اصلی شهر برازجان که به میدان شهرداری معروف می باشد بنای بسیار معتبر ومستحکمی به نام «دژ» قرار دارد که از ابنیه باشکوه دوره قاجاریه به شمار می رود ودر سال 1288 ه.ق مطابق با سال 1250 ه.ش بنا به دستور یکی از نیکوکاران به نام «حاج میرزا ابوالحسن خان مشیرالملک شیرازی» با هزینه ای معادل چهل هزار تومان به پول آن زمان و با معماری استادانه مرحوم «حاج محمد رحیم شیرازی» ساخته شده است.
سبک بنای این ساختمان عظیم که در اصل کاروانسرایی بوده متعلق به دوره قاجاریه می باشد وبا طرز بسیار باشکوهی ساخته شده بطوری که دیدن آن انسان را به تعجب وا می دارد. مصالحی که در ساختن این کاروانسرای بزرگ به کار رفته تماما از سنگ وساروج و دیوارها وکف ساختمان از تخته سنگ های بزرگ وکوچک پوشیده شده ودارای چهار برج مرتفع با کوشک های متعدد می باشد. این بنای عظیم که در سراسر استانهای فارس وبوشهر نمونه آن کمتر به چشم می خورد الحق با هنرمندی واستادی بسیار عالی ساخته شده است به طوری که پس از گذشت یک قرن وربع همچنان استوار وپا برجای باقی مانده است.

تاریخچه استان بوشهر

بنای بوشهر را به اردشیر ساسانی نسبت داده‌اند که نا اصلی آن «رام اردشیر» بود. گفته می‌شود که «رام اردشیر» به مرور زمان  به «ریشهر» تبدیل شد. به نظر می‌رسد که بوشهر تحریف شده ریشهر- همان شهر قدیمی است.

در سال هزار و صد و پنجاه ه. ق «ابومهیری» پسر شیخ‌ناصرخان، ناخدا باشی کشتی‌های نادرشاه، طرح اصلی بوشهر را پی ریزی کرد و این شهر را مقر نیروی دریایی نادرشاه قرار داد. از این زمان به بعد بوشهر به عنوان یکی از بنادر مهم خلیج فارس مطرح شد.در زمان کریم‌خان زند بوشهر چنان اهمیت یافت که رقیب قدرتمندی برای بندر بصره شد.

این بندر در زمان اوج خود از مراکز عمده تجارت خلیج فارس به حساب می‌آمد و تجار بوشهر قسمت عمده بازرگانی خلیج فارس و اقیانوس هند را به عهده داشتند. حتی «حاج محمد شفیع» اجازه چاپ و نشر اسکناس رایج بوشهر را به دست آورد و این امتیاز تا برقراری بانک شاهی، در بوشهر به قوت خود باقی بود.

بوشهر یکی از نخستین شهرهایی است که در آن چاپخانه چاپ سنگی‌ دایر شد و پیش از بسیاری از شهرهای مهم ایرانی، صنایع جدیدی چون یخ‌سازی و برق ایجاد شد. مردم بوشهر از اولین ایرانیانی بودند که با مجله و روزنامه آشنا شدند. روزنامه‌های زیادی در اوایل ظهور این پدیده در بوشهر چاپ و نشر می‌شد که از جمله روزنامه‌های مظفری. خلیج ایران و ندای جنوب را می‌توان نام برد.

همچنین به علت موقعیت خاص این بندر در تجارت و کسب ثروت فراوان، نمایندگی شرکت‌های خارجی و نیز کنسولگری دولت‌های بیگانه از جمله بریتانیا، آلمان و روسیه و امپراطوری عثمانی در این شهر وجود داشتند که ساختمان بعضی از آنها هنوز پابرجاست. با ایجاد راه‌آهن سراسری، امور تجاری این بندر  به خرمشهر انتقال یافت و به تدریج از رونق آن کاسته شد. بوشهر امروزی شهری توسعه یافته و نوسازی شده و یکی از شهرهای مهم ساحلی با اقتصاد دریایی و صنایع تبدیلی است.

آشنایی با برج خورموج - بوشهر

با قلعه محمد خان دشتی در شهرستان دشتستان اشتباه نشود.
قلعه خورموج یا قلعه محمد خان دشتی در شهر خورموج مرکز شهرستان دشتی یکی از آثار تاریخی و از نقاط دیدنی استان بوشهر در جنوب ایران است.

قلعه خورموج که امروزه تنها یکی از برج‌های آن برجامانده است دارای چهار حصار، چهار برج، اندرونی، عمارت مرکزی و قراولخانه و اصطبل بوده‌است. قسمتی از آن به نام قلعه محمد خان دشتی و قسمت دیگر آن به نام قلعه جلال خان معروف بوده‌است. این اثر که یکی از نمونه‌های معماری دوره قاجاریه و دارای تزئینات بدیع و منحصر به فردی است در سال ۱۳۷۹ در فهرست آثار ملی به شماره: ۳۰۳۲ به ثبت رسید.

سبک معماری آن سلجوقی و متاثر از سبک قلعه سازی دوره ساسانی است

که با استفاده از تاق‌نماها و گچبری در آرایش دیوارها و درون اتاق‌ها بنا شده‌است.

در سال ۱۳۵۷ شهرداری وقت خورموج بخش اعظم آنرا به منظور احداث ساختمان جدید شهرداری تخریب کرد.

برج قلعه خورموج دارای سه طبقه و یک

زیرزمین است.در زیرزمین بنا سقف به شکل گنبدی و با تقارن زیبایی ایجاد شده‌است.

این تقارن در طبقات دیگر نیز حفظ شده‌است.

درطبقهٔ اول سقف چندان تفاوتی نکرده و تنها فرقی که کرده به خاطر نقش و نگارهایی است که به ان اضافه شده می‌باشد.

گور دختر واقع در شهر برازجان

بنای گور دختر بسیار شبیه به مقبره کوروش کبیر در پاسارگاد است و قدمت آن به سده ششم قبل از میلاد برمی گردد. این بنا از 24‏ قطعه سنگ تشکیل شده است. در سنگ سوراخ هایی تعبیه شده که با بست های آهنی به هم وصل می شوند. در گور دختر همچنین عناصر هنر اورارتویی مانند شیروانی دو شیبه و نیز عناصر معماری ایلامی معبد چغازنبیل را می توان دید. این بنای ارزشمند در سال 1376 به شماره 1897 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده ‏است و هرگونه دخل و تصرف در آن تا شعاع 100 متری جرم محسوب می شود.